Artikel: De maatschappelijke meerwaarde van positieve psychologie voor de Rijksoverheid (2)
Dit is de tweede uit een reeks van vier artikelen waarin het Expertisecentrum voor Positieve Psychologie, Mindful Rijk, uitlegt hoe zij positieve psychologie en wetenschappelijke methoden inzet voor een toekomstbestendige Rijksoverheid. In deze editie vertelt Inge Witkamp, programmamanager en oprichter van Mindful Rijk, over de kracht van waarden- en cultuuronderzoek, het Barrett Value model en hoe dit kan bijdragen aan de transitie van de Rijksoverheid.
Waardengericht werken binnen de Rijksoverheid
Waardengericht werken is belangrijk binnen de Rijksoverheid. De zeven principes van het Ambtelijk Vakmanschap – de kernwaarden van de Rijksoverheid – ondersteunen dit. Om te begrijpen welke waarden medewerkers herkennen en hoe zij zich daartoe verhouden is het interessant om een waardenonderzoek te doen. Waarden vormen de drijvende kracht achter ons gedrag en zijn daarmee een waardevol middel om meer inzicht te krijgen in de houding, het gedrag en de cultuur binnen een organisatie. Hier ligt ook de verbinding met de principes van positieve psychologie.
Waardenonderzoek: inzicht in cultuur en verandering
De projectleiders van Mindful Rijk zijn opgeleid door het Barrett Value Centre, dat meer dan 25 jaar ervaring heeft in waardenonderzoek binnen organisaties. Het Barrett Value model, een doorontwikkeling van de piramide van Maslow, deelt waarden in op verschillende niveaus. Alle niveaus zijn waardenvol en idealiter laat het model na onderzoek een evenwichtig beeld zien waarin alle niveaus zijn vertegenwoordigd.
Waarden kunnen betrekking hebben op autonomie, verbinding of competentie, wat veel zegt over de motivatie van medewerkers (zelfdeterminatietheorie). En dat is cruciaal: betrokken medewerkers zijn de motor achter verandering: ze fungeren als ambassadeurs en dragen sterk bij aan het succes van hun team en de organisatie. Ook waarden zoals psychologische veiligheid, welzijn en zingeving zijn van belang. Duurzaamheid, samenwerken en bijdragen aan een betere wereld kunnen bijvoorbeeld belangrijke waarden zijn, zowel persoonlijk als voor de organisatie.
Resultaten van waarden- en cultuuronderzoek
Bij een waarden- en cultuuronderzoek worden alle medewerkers gevraagd deel te nemen. De uitkomsten van het onderzoek geven inzicht in de waarden en cultuur van de organisatie op de verschillende niveaus van het Barrett Value model. Dit leidt tot een waardenprofiel. Een gezonde organisatie heeft waarden op alle niveaus vertegenwoordigd. Wanneer bepaalde waarden ontbreken, kunnen spanningen ontstaan. Een over- of ondervertegenwoordiging van specifieke waarden kan ook negatieve gevolgen hebben, zoals een te competitieve sfeer of een te grote focus op onderlinge relaties ten koste van het werk.
Het waardenprofiel biedt inzicht en handelingsperspectief voor het vormgeven van gewenste veranderingen, het bevorderen van een positieve werkcultuur en het vergroten van medewerkersbetrokkenheid.
Bijdragen aan de menskant van organisatieverandering
Mindful Rijk is enthousiast over het Barrett Value model vanwege de aansluiting met de veranderopgave van de Rijksoverheid. De gewenste transitie – waarin medewerkers grenzeloos (samen)werken vanuit het grotere geheel en ambtelijk vakmanschap – sluit naadloos aan bij dit model. Het is een waardevolle methodiek waarmee Mindful Rijk nog beter kan bijdragen aan de menskant van organisatieverandering binnen de Rijksoverheid.
