Artikel: De maatschappelijke meerwaarde van positieve psychologie voor de Rijksoverheid
Dit is de vierde en laatste uit deze reeks waarin Mindful Rijk, het Expertisecentrum voor Positieve Psychologie, uitlegt hoe zij positieve psychologie en wetenschappelijke methoden inzet voor een betere en toekomstbestendige Rijksoverheid.
De maatschappij verandert in rap tempo, en daarmee ook de rol en taken van de Rijksoverheid. Dit vraagt om een vernieuwde manier van denken en werken, waarin nieuwe vaardigheden en ander gedrag centraal staan. Inge Witkamp, programmamanager en oprichter van het Expertisecentrum voor Positieve Psychologie, Mindful Rijk, laat ons zien hoe positieve psychologie een cruciale bijdrage kan leveren aan deze transitie.
Inzichten vanuit de wetenschap
De Rijksoverheid staat voor een grote veranderopgave. Als we andere resultaten willen behalen dan in het verleden, zullen we ook het ook anders moeten doen. Gedragsverandering is echter complex. Het goede nieuws is dat er in de afgelopen jaren veel onderzoek is gedaan binnen de positieve psychologie.
Nederlandse wetenschappers spelen hierin een belangrijke rol. Professor Arnold Bakker, de meest geciteerde sociale wetenschapper van Nederland en wereldwijd de meest invloedrijke denker in de categorie Business & Management, ontwikkelde samen met anderen het Job Demands-Resources (JD-R) model. Dit model is in de afgelopen 25 jaar uitgegroeid tot dé standaard voor welzijn en motivatie op het werk, zowel in onderzoek als op de werkvloer.
Daarnaast hebben professor Eva Demerouti (TU/e) en emeritus professor Wilmar Schaufeli (UU), baanbrekend onderzoek gedaan naar burn-out, bevlogenheid en proactief werkgedrag, zoals job crafting, proactive vitality management en sterke-kanten-gebruik.
Ook hebben zij een nieuwe generatie onderzoekers geïnspireerd en opgeleid. Een daarvan is dr. Yuri Scharp. Hij onderzocht “Playful Work Design” (spelend werken) en toonde aan hoe dit bevlogenheid, creativiteit en verbondenheid versterkt. Al deze inzichten vormen een mooie basis voor gedragsverandering en innovatie binnen de Rijksoverheid.
Onderzoek naar effecten binnen de Rijksoverheid
Als Expertisecentrum voor positieve psychologie heeft Mindful Rijk in de afgelopen jaren samen met wetenschappers en beleidsmakers onderzoek gedaan naar de effecten van interventies op houding en gedrag binnen de Rijksoverheid.
Ook dit heeft geleid tot een schat aan data, ervaring, kennis en expertise. Met deze inzichten kan Mindful Rijk andere rijksonderdelen helpen bij het realiseren van verandering in houding en gedrag, met als uiteindelijk doel nog beter bij te dragen aan de publieke taak waar we gezamenlijk voor staan.
Praktische roadmap
Een mooi model waar Mindful Rijk veel mee werkt is de “Theory of change”. Dit model biedt helder inzicht en een praktische werkwijze om evidence-based gedragsverandering binnen een organisatie meetbaar te maken én te realiseren.
Door te beginnen bij de impact die je als rijksorganisatie wilt maken, kun je met dit model terug redeneren en een strategische planning maken. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat bepaalde interventies leiden tot bepaald effect. Door zowel een nulmeting als een nameting uit te voeren, kun je het effect op gedrag heel concreet aantonen.
Het mooie van dit model is dat we op maat kunnen adviseren en verschillende interventies kunnen inzetten. En als kers op de taart kan er aan de hand van de eindrapportage met onderzoeksresultaten concreet gerapporteerd worden op gedragsverandering.
Stel je eens voor: ministeries die niet alleen verantwoording afleggen over financiële middelen en harde resultaten, maar ook over de gedragsverandering die hieraan heeft bijgedragen. Dat zou pas écht een stap voorwaarts zijn in het aantoonbaar maken van de impact van ons werk.