Zelfs als je ongeveer weet wat innovatie is, kun je ermee beginnen
Wat is innovatie? Als je de Dikke van Dale erop naslaat betekent innoveren: invoering van iets nieuws. Dat klinkt helder, maar maakt het ook een ongrijpbaar begrip. Bij het zoeken naar één sluitend antwoord roept de ene vraag de andere op. Ondertussen klinkt de oproep om te innoveren steeds luider. Maar waar begin je en hoe?
Innovatie is in elk geval meer dan een ‘goed idee’ hebben of een uitvinding doen. Bij innovatie denkt men - ten onrechte – vaak alleen aan technische innovaties zoals kunstmatige intelligentie of blockchain. Maar innovatie is zo veel meer dan dat. Een kleine procesverbetering of een nieuwe werkwijze kunnen ook een innovatie zijn. Het belangrijkste is dat het idee waarde toevoegt voor de klant, samenleving of organisatie. Innovatie is – zeker voor de Rijksorganisatie Ontwikkeling, Digitalisering en Innovatie - een gelaagd begrip. Voor onze innovatiepropositie en rol in innovatieprocessen is het toch belangrijk om een gedeeld beeld te hebben van wat innovatie inhoudt.
Innovatie is overal
Binnen de Rijksoverheid bestaat er geen perfecte definitie voor innovatie. Dat komt omdat innovatie geen geïsoleerd proces is, maar gelijktijdig op verschillende plekken, verspreid door de organisatie plaatsvindt. Van de plek waar een idee ontstaat, tot waar het product of de dienst wordt ontwikkeld, geïmplementeerd en/of opgeschaald. Verschillende soorten innovatie kunnen daardoor deel uitmaken van een enkel innovatieproces. Om je een beeld te geven doen we een greep uit de soorten innovatie die er bestaan:
- Procesinnovatie: Het opnieuw bekijken en aanpassen van de manier waarop je producten of diensten levert, waardoor er een nieuw of vernieuwd productieproces ontstaat. Bijvoorbeeld paspoorten uitleveren per aangetekende post.
- Productinnovatie: Een bestaand product verbeteren (gebruiksgemak, prestaties, uiterlijk) of een nieuw product ontwikkelen.
- Technologische innovatie: Het inzetten van een nieuwe technologie. Denk aan blockchain, algoritmen of drones.
- Marktinnovatie: Op een nieuwe manier met je markt omgaan. Bijvoorbeeld je doelgroep op een nieuwe manier bedienen of een bredere doelgroep aanspreken.
- Organisatie-innovatie: Het vernieuwen van je organisatiestructuur of de manier waarop je het werk organiseert. Dit type innovatie is met name mensgericht en nauw verwant aan sociale innovatie. Hybride werken is een goed voorbeeld.
- Sociale innovatie: Het ontwikkelen en implementeren van nieuwe ideeën (producten, diensten en modellen) om aan sociale behoeften te voldoen. Bijvoorbeeld nieuwe relaties en samenwerkingsverbanden aangaan.
Waar te beginnen?
De mate waarin organisaties innoveren kan erg verschillen. Het kan gaan om een kleine reparatie in het werkproces, het optimaliseren van een complete supply chain of het invoeren van een nieuwe technologie. In sommige gevallen gaat het zelfs over een disruptieve innovatie, dat de wereld op zijn kop zet. Wie herinnert zich de wereld voor internet nog?
Overheidsorganisaties die willen innoveren hebben er baat bij om op voorhand te bepalen hoe ze ervoor staan op innovatiegebied, ofwel hoe het staat met de innovatievolwassenheid. Dat kan met een Innovation Maturity Scan. Zodra bekend is waar je organisatie staat, weet je ook waar je innovatiepad begint.
Hulp voor onderweg
Omdat innovatie zo veelomvattend is en op zoveel plekken tegelijk plaatsvindt kan de oproep om te innoveren overweldigend zijn. Een heldere missie en visie voor je innovatieproces of -project en strategische sturing op innovatie – ofwel innovatiemanagement – geven rust. Kijk van een afstand naar je werkprocessen. Breek je project op in kleinere onderdelen. Pak innovatie stapsgewijs aan. Uiteindelijk is innoveren vooral onderzoeken, ontdekken en ontwerpen. Je leert het door ermee aan de slag te gaan. Om overheidsprofessionals op weg te helpen heeft Innoveren met Impact een aantal middelen ontwikkeld. Je kunt een project bijvoorbeeld starten aan de hand van het Stappenplan Innovatieprojecten (StIP), daarin vind je de grondbeginselen voor innoveren. In de bijbehorende Innovatietoolkit voorziet je van praktische tools en werkvormen op het vlak van: design-thinking, agile, co-creatie en meer. Wil je écht de diepte in? Dan kun je de opleiding Innovatiemanagement voor overheidsprofessionals doen.
Zet de eerste stap
Wil je weten hoe jouw organisatie ervoor staat op het vlak van innovatie? Laat een Innovation Maturity Scan doen. Meer weten? Maak een vrijblijvende afspraak met een Innoveren met Impact consultant via innoverenmetimpact@rijksoverheid.nl.