“Ada Lovelace is een inspiratie voor alle vrouwen in de wetenschap”

Hoe je als afgestudeerd sterrenkundige bij de overheid terechtkomt als dataspecialist? Dat is best een logische stap, legt Isabel uit. “In de sterrenkunde was ik al veel bezig met data-analyse en programmeren. Dat vond ik heel leuk. Toen ik afgestudeerd was, had ik weinig interesse om door te gaan in de wetenschap. Ik wilde graag met concrete maatschappelijke vraagstukken aan de slag, dus ben ik naar een plek gaan zoeken waar ik dat kon combineren. Zodoende kwam het Rijks I-Traineeship op mijn pad. Dat heb ik twee jaar gedaan en ik ben toen doorgestroomd naar het Rijks ICT Gilde. Eerst als Data Scientist en sinds twee jaar doe ik vooral advieswerk op het gebruik van data en AI.”

Wat vind je belangrijk in je werk?

“Ik ben best idealistisch ingesteld en ik geloof dat we allemaal op onze eigen manier kunnen bijdragen aan positieve verandering in de wereld. Binnen grootschalig datagebruik en AI ligt bijvoorbeeld vrij snel ongelijkheid en discriminatie op de loer. Bepaalde ongelijkheden die in onze maatschappij bestaan kunnen ongemerkt doorwerken in de technologieën die we dagelijks gebruiken. Dat kan bijvoorbeeld zitten in de wijze waarop AI-modellen getraind worden. Deze nieuwe technieken kunnen heel handig zijn, maar bieden geen absolute waarheid. Ze zijn deels gevoed door vooroordelen en structuren die schadelijk kunnen zijn voor bepaalde groepen mensen.  Ik vind het belangrijk dat mensen zich hier bewust van zijn.”

Kun je daar een voorbeeld van noemen?

“Het kan verschillende vormen aannemen. Een voorbeeld is predictive policing, waar door het samenrapen van gegevens van gevangenen een beeld van een crimineel mee opgemaakt zou kunnen worden. Zo van: ‘Zo ziet de gemiddelde boef eruit’. En als je dan vervolgens op straat extra op dit profiel gaat zoeken, wordt eerdere discriminatie die tot ongelijkheid heeft geleid weer versterkt. Maar ik denk ook aan een bedrijf als Amazon, dat een AI-model voor werving van nieuwe collega’s had opgetuigd. De input was afkomstig uit het huidige werknemersbestand van Amazon, waar op dat moment veel mannen in zaten. Gevolg: de ‘ideale’ nieuwe kandidaat lijkt vooral op wat je al in huis hebt en is ook eerder een man. Dat werkt dus ongelijkheid in de hand.”

We vieren vandaag Ada Lovelace Day. Waar denk jij aan als je aan Ada Lovelace denkt?

“Wat ik heel bijzonder vind, is dat haar vroege programmeerwerk geïnspireerd is op de werking van het weefgetouw. Als je kijkt naar de geschiedenis van vrouwelijke kunsten, zit daar veel handwerk zoals weven, haken en breien in. Werk dat als typisch vrouwelijk en helaas ook als minderwaardig werd gezien. Met die achtergrond vind ik dan extra mooi dat de eerste coding, die nog steeds zichtbaar is in hedendaagse tech, feitelijk gelinkt is aan vrouwelijk handwerk. Ik vind verhalen van vroeger van vrouwelijke wetenschappers sowieso heel tof. In de geschiedschrijving is het werk van vrouwen vaak achterwege gelaten, ze werden gewoon niet genoemd terwijl ze wel degelijk belangrijk werk verrichtten. Ook vandaag de dag is er nog veel ongelijkheid tussen mannen en vrouwen en wordt mijn vakgebied nog veelal als een mannenwereld gezien. Heel goed dus dat de Ada Lovelace Day bestaat om de vrouwen in de wetenschap en techniek te vieren.”

Hoe belangrijk zijn vrouwelijke rolmodellen voor meisjes en vrouwen?

“Heel belangrijk! Vrouwelijke rolmodellen zijn sowieso heel belangrijk en dit soort vieringen kunnen helpen om stereotypen te doorbreken. Tijdens mijn middelbareschooltijd en studie heb ik veel gehad aan vrouwelijke voorbeelden en inspirerende verhalen uit het verleden. Dat, gecombineerd met de steun van mijn ouders, maakte dat ik de wetenschap in ben gegaan. Ik lees dat het conservatief denken over klassieke man-vrouw rollen weer in opkomst is. Ik kan alleen maar wensen dat meisjes en vrouwen kunnen doen wat ze zelf willen. Of je nou huisvrouw, wetenschapper of allebei wilt zijn, alles is goed zolang het maar uit jezelf komt.”