Geen poortjes of slagbomen, maar slimme camera’s boven de nieuwe A24/Blankenburgverbinding voor een vlotte doorstroom. Vanuit Rijksorganisatie ODI werkten door de jaren heen verschillende collega’s mee aan het programma ‘Tijdelijke Tolheffing’. We spraken met opdrachtgever Tomas de Laat (IenW) en Ingrid Nieuwenhuis (ODI) over de complexiteit, de samenwerking en de gedeelde trots rondom dit bijzondere traject.
Kunnen jullie ons kort meenemen in de achtergrond van het project Tijdelijke Tolheffing?
Tomas: ‘Het project Tijdelijke Tolheffing ontstond toen er plannen voor de nieuw aan te leggen Blankenburgverbinding werden gemaakt. Deze nieuwe snelweg moest de A20 bij Vlaardingen met de A15 bij Rozenburg verbinden. Er waren destijds uitdagingen rondom de financiering. Het tijdelijk heffen van tol werd als oplossing gekozen om de verbinding toch te kunnen realiseren. Om de doorstroom en de gebruiksvriendelijkheid optimaal in te richten, is gekozen voor de zogenaamde ‘free flow’-tolheffing. Dus tol heffen zonder slagbomen of poortjes.
In 2015 werden de voorbereidingen voor de realisatie van het tolsysteem opgestart. Echter, de bouw van de Blankenburgverbinding was nog niet zover gevorderd en daarom heeft het project Tijdelijke Tolheffing een tijd stilgelegen. In 2021 is het opnieuw geactiveerd, met een verwachte deadline van 2024. Dit was de geplande openstelling van de Blankenburgverbinding. En die is gehaald. Op 7 december 2024 opende verkeersminister Barry Madlener de A24/Blankenburgverbinding en sindsdien wordt er volop gebruik gemaakt van de snelweg en dus ook van onze innovatieve tolheffing.’
Tolheffing is geen bekend fenomeen in Nederland. Hoe heeft dat het project beïnvloed?
Tomas: ‘Het heffen van tol zijn mensen op de Nederlandse snelwegen traditiegetrouw inderdaad minder gewend. Goede communicatie is daarom essentieel. Niet alleen om duidelijk te maken dat er een tolplicht geldt en waarom, maar ook zeker over het “hoe”. Want hoe kun je als weggebruiker of leasemaatschappij de heffingen zo makkelijk mogelijk betalen? En tegelijk: hoe kunnen we een kostenefficiënt systeem neerzetten? Welke opties zijn er? Voor ervaringsverhalen hebben we ook over de grens gekeken en geleerd van Europese partners in bijvoorbeeld Engeland en Ierland, waar elektronische tol al langer bestaat. Welke lessen hebben zij geleerd en hoe kunnen wij daar slim mee omgaan?
Ingrid vult aan: ‘Zonder de tolheffing was de aanleg van deze snelweg niet mogelijk geweest. Onze opdracht was: zorgen dat er tijdig een goed werkend tolsysteem beschikbaar was en daarnaast de gebruikers en de omgeving goed te informeren. En daar hebben we alles aan gedaan, met mooi resultaat.’
Hoe uitdagend was dit project op technisch vlak?
Tomas: ‘Zeer uitdagend. Om met het technische stuk te beginnen: we maken gebruik van geavanceerde cameratechnologie en laserdetectie om voertuigen te registreren. Ook hebben de uitvoeringsorganisaties nieuwe en bestaande systemen aan elkaar moeten koppelen. Dit alles moest natuurlijk waterdicht zijn en voldoen aan alle privacywetgeving en security-eisen. De collega’s van I-Interim Rijk hebben hierin een belangrijke rol gespeeld. Ze brachten expertise in over systemen en samenwerking en zorgden ervoor dat de technische, juridische en beleidsmatige aspecten op elkaar afgestemd waren.’
Kun je iets meer vertellen over jouw rol, Ingrid?
Ingrid: ‘Ik ben in 2023 begonnen als projectmanager bij Tijdelijke Tolheffing. Ik volgde IIR-collega Jeroen van der Veen op, die de realisatiefase op gang had getrokken. Daarvoor was onze collega Tony Nolde betrokken, onder andere voor het ontwerp van het stelsel en de ketensamenwerking. Vanuit de opdrachtgevende rol stuurde ik het projectteam aan op onder andere wetgeving, techniek en beleidsmatige aspecten.
Onderdeel was het bewaken van de voortgang en de kwaliteit van het project en het coördineren van overleggen tussen de uitvoerende partijen (RDW, CJIB, ILT en Rijkswaterstaat). Ook heb ik nauw contact gehad met de collega’s van het projectteam Blankenburgverbinding. De tolheffing moest namelijk starten bij de opening van de tunnel. Mijn verantwoordelijkheid lag niet alleen in de tijdige technische uitvoering, maar ook in het politieke en bestuurlijke stuk, wat deze klus heel veelzijdig, interessant en uitdagend maakte.’
Hoe hebben jullie de samenwerking tussen de verschillende partijen ervaren?
Ingrid: ‘De samenwerking over de keten heen was heel goed met een mooi resultaat als gevolg. De organisatie overstijgende samenwerking maakte dat we rekening moesten houden met verschillende belangen, culturen en werkwijzen. De betrokken organisaties betreffen immers beleid, uitvoering en inspectie, en de keten is breder dan alleen het IenW-domein. De sleutel tot succes was het formuleren van een gedeeld beeld, doel en het uitspreken van onderling vertrouwen.’
Tomas: ‘Heldere afspraken en goed stakeholdermanagement zijn cruciaal bij dit soort complexe projecten. Daarnaast helpt het enorm als je een gezamenlijke visie hebt op samenwerking en die consequent blijft toepassen, bijvoorbeeld door met elkaar in gesprek te gaan wanneer iemand ergens op vast dreigt te lopen. Dat hadden we in de vorm van een gedragen samenwerkingsvisie. Dit hielp enorm om focus te houden en op een goede manier met elkaar in verbinding te blijven.’
Hebben jullie zelf al over de tolweg gereden?
Tomas: ‘Jazeker, al op de dag van de opening ben ik er met de auto overheen gereden. Het was bijzonder om het systeem in werking te zien en te constateren dat het naar behoren functioneerde. Ingrid: ‘Ik ook, en ik vond het vooral mooi om te zien wat met elkaar is gerealiseerd. Dat gaf echt een gevoel van trots: we hebben dit met z’n allen neergezet!’
|
Deze opdracht is uitgevoerd door I-Interim Rijk, onderdeel van Rijksorganisatie ODI. Als rijksorganisatie draagt ODI graag bij aan opdrachten die de overheid innovatiever en digitaal weerbaarder maken – én waarin we samen met partners de kracht van netwerksamenwerking versterken. Ook versterking nodig bij een complex vraagstuk? ODI staat voor je klaar. Neem contact op ons via: 070 - 758 56 45 of contact@rijksorganisatieodi.nl. |